بزرگترین مرجع باغبانی و زراعت در ایران

روش های نوین باغبانی و زراعت

بزرگترین مرجع باغبانی و زراعت در ایران

روش های نوین باغبانی و زراعت

آفات و بیماری های گوجه فرنگی

گوجه از خانواده Solana cease و با نام علمی Lycopersi com

-          تراکم بوته در واحد سطح بسته به فصل کشت : کشت پائیزه و زمستانه : 5/1 بوته در متر مربع و در کشت بهار ، تابستانه 2 تا 3/2 بوته در متر مربع

-  متوسط زمان جوانه زنی در درجه حرارت مناسب معادل 6 روز است .

-   زمان لازم کاشت بذر در خاک تا مرحله برداشت معادل 90 روز تا 110 روز است.

-  میزان بازدهی در متر مربع بین 30 تا 40 کیلوگرم در شرایط مطلوب و استاندارد

-   مدت زمان شروع گلدهی بین 25 تا 35 ریز بعد از کاشت در خاک است .

-  درجه حرارت مناسب برای رشد و تلقیح بین 18 تا 25 درجه سانتی گراد و حداقل دمایی تلقیح 13 درجه سانتی گراد می باشد و کمتر از این درجه حرارت تلقیح صورت       نمی پذیرد و درجه حرارت بالای 35 درجه نیز عمل تلقیح و رنگ پذیری را مشکل    می نماید . 

-   رطوبت ابتیمم : بین (75-65)% و حداکثر (85-80)% و حداقل (45-40)% می باشد.

-    نور : متوسط شدت نور لازم برای گوجه فرنگی 000/20 لوکس و یا 2000 -2500  ژول می باشد .

 

  • کیفیت آب :

 

الف : آب آبیاری :

  گوجه­فرنگی برای رشد و نمو سریع خود و نیز برای تولید زیاد نیاز فراوانی به آب دارد . کنترل دقیق مقدار و زمان آبیاری در برقراری تعادل بین رشد رویشی و زایشی گیاه و در نتیجه میزان باروری و کیفیت محصول گوجه­فرنگی مؤثر خواهد بود . کم و زیاد شدن دفعات آبیاری ونامرتب بودن آن مخصوصاً در اواخر دوره رشد گیاه و موقع رسیدن میوه دچار پاره­ای از بیماریهای فیزیولوژی می­شود . در روزهای گرم آفتابی اگر آب کافی در اختیار گوجه­فرنگی قرار بگیرد پژمرده شده و اغلب برگهای فوقانی آنها لکه هایی ظاهر می­شود و بعلاوه ریزش گل پیدا می­شود و ادامه این وضعیت پوسیدگی ریشه را بدنبال خواهد داشت . آبیاری باید صورت مرتب باشد تا خاک مرطوب بماند ، در صورتیکه خاک خشک شده و آبیاری شود باعث ترک­خوردگی پوست میوه می­گردد .میزان آب در گوجه­فرنگی به مقدار زیاد بستگی به وضعیت آب و هوای خارج از گلخانه دارد . روزهای گرم و آفتابی ، گیاه نیاز به آب بیشتری در مقایسه با روزهای ابری دارد . مطابق برخی آزمایشات ، هر بوته گوجه­فرنگی در گلخانه در طول دوره رشد 5/6 لیتر آب مصرف می­کند . بنابراین هر متر مربع سطح زیر کشت حدود 340-300 لیتر آب لازم دارد و با فرض اینکه خاک گلخانه به رطوبت نسبی در حد اپتیمم باشد ، پس از به گل رفتن تا آخر دوره مطابق جدول زیر است:

 

مقدار آب لازم برای هر بوته در شبانه روز

شرایط آب و هوایی

Cc 250 تا  Cc 500

روزهـــــــای ابـــــــــری

Cc 700   تا  Cc 1000

روزهای آفتابی متناوب(آفتاب و سایه)

Cc 1200 تا  Cc 1500

روزهــــــــای آفتابی با ابر پراکنده

Cc2000  تا  Cc 2500

روزهـــــــــای گرم و آسمان صاف

 

توجه داشته باشید که آبیاری زیاد برای نشاء ها ونباتات جوان موجب کوتاه ماندن آنها خواهد شد ضمناً آبیاری باید در طول روز انجام گیرد ، زیرا آبیاری در اواخر روز موجب  افزایش رطوبت و بروز قطرات آب در شب ، روی برگ ها و میوه خواهد شد .

 

  • کیفیت آب :

باید به سه عامل Ec و SAR و میزان بر توجه نمود .کیفیت آب باید شیرین باشد و (5/1-1) Ec میلی موس بر سانتیمتر مناسب است ولی در Ec بالاتر تا 5/2 میلی موس بر سانتیمتر هم فعالیت دارد ولی Ec از 5/2 میلی­موس بر سانتیمتر برای گوجه فرنگی مناسب نیست و از میزان محصول می­کاهد . گوجه فرنگی از گیاهان نیمه حساس به بر می­­باشد ، در آب آبیاری گلخانه ای 33/1 – 67% الی 2 ppm تجاوز نکند .میزان SAR حداکثر از 18 ppm تجاوز نکند .

 

  • محیط کشت ( خاک ):

یکی دیگر از عوامل مهم در پرورش گوجه­­فرنگی گلخانه­ای محیط کشت می­باشد .محیط کشتی که برای این منظور تهیه می­شود علاوه بر نگهداری گیاه باید دارای خصوصیات زیر باشد .

-         آب و مواد غذایی کافی در خود ذخیره نماید .

-         عاری از آلودگی ها بوده و بتوان بدون اثر سوئی روی محیط کشت آنرا، ضد عفونی نمود .

-         PH خاک برای گوجه­فرنگی گلخانه 7-5/6 باشد .

-         مقدار Ec خاک نیز از 3 میلی موس بر سانتیمتر تجاوزنکند ، بدیهی است افزایش Ec از حد معین باعث کاهش درصد محصول خواهد شد .

-          

مقدار افزایش Ec

4

6

8

درصد کاهش

10%

25%

50%

 

-         چنانچه گوجه­فرنگی در خاک گلخانه کشت شود ، خاکی که برای این منظور استفاده می­شود باید پوک ، قوی و بافت آن شنی و یا شنی لومی و زهکشی در آن بخوبی انجام گیرد . بطوریکه عمق ریشه در خاک نفوذپذیر می­تواند تا 80 سانتیمتر گسترش یابد ، بنابراین خاکهای رسی ، وجود لایه­های غیرقابل نفوذ Hard pan  و فشردگی خاک را نمی­پسندد و در صورت امکان رشد ریشه به اعماق بیشتر ، گیاه را در مقابل   استرس­ها مقاوم خواهد ساخت .

 

در شکل زیر در سمت چپ یک نهال گوجه­فرنگی را که در شرایط زمانی که دارای یک ریشه اصلی قوی و مقداری ریشه ها فرعی می­­باشند و این در شرایطی است که رطوبت خاک جهت تهیه اکسیژن لازم از خاک بـرای رشـد و نمو خود می­باشد ( در سمت راست در جایی که آبیاری اولیه ضعیف و طبقات خاک فشرده بــوده­اند و مــقدار اکسیژن نیز برای رشــد و نمو کم است ) برخورد کند . گـیاه معمولاً ریشه های موئی و افشان در سطح زمین پیدا می­کند . این ریشه های کم عمق در طول سال باقی مانده و گیاه را در مقابل فشار آب و سایر عوامل آسیب­پذیر می­کند .

                            

ویژگی های یک رقم خوب:

                

قابلیت خوب جابجایی و کاهش نرم شده میوه در طی رسیدن  بخصوص در گوجه فرنگی.

مقاومـت به سرمازدگی در طی انبارداری خصوصا در سیب، موز، خیار، هلو و گوجه فرنگی.

 

مقاومت به اسکالد

مقاومت به انبارداری در اتمسفر کنترل شده، غلظت بالای دی اکسید کربن و غلظت کم اکسیژن، اثر نـگهداری در غـلظت بالای دی اکسید کربـن اتانول بیشتری تولید می نماید و ضایعات بیشتر است.

شدت نور

شدت نور مناسب نه تنها در افزایش تولید و تکثیر در محصول مؤثر است بلکه از بروز عوارض فیزیولوژیکی خاصی چون آفتاب سوختگی نیز جلوگیری می کند.

 این عارضه در گوجه فرنگی بسیار شایع بوده و بخش قابل توجهی از محصول را دچار آسیب می کند.

در شرایطی که شدت نور زیاد است پرورش گوجه فرنگی بصورت داربستی توصیه نمی گردد. بعلاوه در این شرایط بهتر است از ارقامی که دارای برگ بیشتری می باشند استفاده نمود تا با سایه اندازی برگها برروی میوه ها شیوع این عارضه کاهش یابد.

 میوه آفتاب سوخته گوجه فرنگی قابلیت نگهداری خوبی ندارد.

آبیاری

چون در صد بالایی از وزن محـصولات را آب تشکیـل می دهد، تأمیـن آب نه تنها در افزایش تولید مؤثر است بلکه با بهینه سازی تأمین آب می توان عوارض فیزیولوژیکی خاص چون پوسیـدگی گلگاه در گوجه فـرنگی، لکه تلخی در سـیب وTip burn  در کاهورا کاهش داد.

آبیاری بارانی علاوه بر افزایـش راندمان مصـرف آب منـجر به بهبود میـوه ها از نـظر عوارض اشاره شده خواهد شد.

مدیریت تغذیه

تغذیه صحیح محـصولات نقـش مهمی در کاهـش ضـایعات و بهبود کیفیت محصول تولـیدی و عمر انباری محصولات برداشت شده دارد. در این بین ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، بور، مس و مولیبدن از اهمیت زیادی برخوردارند. ازت بیش از حد نه تنها عدم تعادل اسـید آمینه های ضروری و بالطبع عدم تعادل پروتئین را در پی خواهد داشـت بلکه مشـکلات عدیده ای چون تجمع نیترات و کاهـش میزان ویتامین ث را نیز ایجاد میکند. و همچنین باعث کاهش عمر انباری خواهد شد.

بنابراین لازم است در طی رشد محصول و همچنین در دوره قبل از برداشت بر اساس اصول علمی نسبت به توصیه کودی اقدام نمود تا نه تنها عملکرد مطلوبی حاصل گردد بلکه کیفیت محصول تولیدی و عمر انباری آن نیز افزایش یابد.

زمان برداشت

زمان برداشت صحیح محصولات نقش مهمی در عمر انباری و کاهش ضایعات آنها دارد.

 در طی تکامل فیزیولوژیک میوه ها و سبزیها تغییرات قابل توجه فیزیکی و بیوشیمیایی در محصول صورت میگیرد. برای مثال میتوان به کاهش سفتی بافت، افزایش فعالیت آنزیم پلی گالاکتوروناز، افزایش پکتین محلول، تغییر در اسیدیته، مواد جامد محلول و شدت تنفس اشاره نمود.

 چنانچه محصول دیرتر از زمان مناسب برداشت شود نه تنها عمر انباری آن کاهش می یابد بلکه ضایعات آن در طی حمل و نقل و جا به جایی افزایش خواهد یافت. چنانچه محصول زودتر از موقع برداشت گردد کیفیت مناسبی را نخواهد داشت

تعیین زمان مناسب برداشت یکی از فاکتورهای مهم در کاهش ضایعات به حساب می آید. زمان مناسب برداشت را  میتوان با آزمایشاتی چون سفتی بافت، نسبت قند به اسید، تعداد روز پس از گلدهی کامل و حتی واحدهای گرمایی گرفته شده توسط محصول تعیین نمود.

در ایران به این عامل مهم کمتر توجه شده است در حالی که در کشورهای دیگر چنانچه محصول زودتر یا دیرتر از موقع برداشت گردد نه تنها اجازه فروش به آن داده نمی شود بلکه تولید کننده آن محصول جریمه خواهد.

تیمارهای  پیش سرما دهی

عملیات پیش سرما دهی نقش بسیار مفیدی در افزایش عمر انباری و کاهش ضایعات محصولات دارد.

 تأثیر این عـملیات بر برخی محصولات مانند توت فرنـگی بسیار بارز بوده و ضایعات این محصول را شدیداً کاهش میدهد.

 در ایران به جز موارد جزئی عملیات پیش سرمادهی غالبا صورت نمیگیرد.

انتخاب روش سرد کردن مـقدماتی شامل اسـتفاده از آب سرد، هوای سرد، یخ و خلا بستگی زیادی به ماهیت فیزیولوژیکی محصول داشته و در صورت انتخاب نادرست نه تنها عمر انبارداری محصول افزایش نخواهد یافت بلکه ضایعات محصول شدیدا زیاد خواهد شد.

کنترل عوارض پاتولوژیکی

بخش زیادی از محصولات بدلیل حمله عوامل بیماریزا به محصول برداشت شده از حلقه مصرف خارج میشوند. خسارت برخی از بیماریها به حدی زیاد است که گاهی تمام محصول دور ریخته میشود. حمله عوامل بیماریزا اغلب بدنبال صدمات فیزیکی صورت میگیرد ولی تعداد کمی از قارچها وجود دارند که به بافتهای سالم نیز حمله برده و شرایط را برای توسعه بقیه عوامل بیماریزا هموار میسازند. معمولاً میوه برداشت شده مقاومت قابل توجهی نسبت به عوامل بیماریزا دارد ولی با آغاز رسیدگی، میوه ها به این عوامل حساس میگردند.

بین میزان ترکیبات فنلی و مقاومت به بیماریها یک همبستگی مثبت وجود دارد. این در حالی است که میزان زیاد ترکیبات فنلی سودمند نبوده و باعث ایجاد مزه گس و قهوه ای شدن بافت در اثر اکسیداسیون خواهد شد.

اگر چه استفاده از ترکیبات شیمیایی می تواند ضایعات حاصل از عوامل پاتولوژیکی را کاهش دهند ولی روز به روز به دلیل عوارض جانبی این مواد مصرف آنها محدود میشود.

اخیراً روشهای غیر شیمیایی چون استفاده از اشعه گاما، نور فرابنفش، گرما درمانی و همچنین استفاده از ترکیبات طبیعی مانند اسانسهای گیاهی توسعه یافته اند.

تکنولوژی انبارداری

شـرایط انبارداری نقش بسیار مـهمی در افزایـش نـگهداری مـحصولات و کاهـش ضایعات دارد. با استفاده از تکنولوژی محیطی انبارداری میتوان ضایعات محصولات را به حداقل رساند.

 انبارداری در اتمسفر کنترل شده و استفاده از انبارهای کم فشار با تاثیر بر فرآیندهای تنفس و تولید اتیلن عمر نگهداری محصـولات و ضایعات محصولات در طی انبارداری را کاهش میدهد.

 انبارهای موجود در ایران غالباً بسیار قدیمی و ابتدایی میباشند. در انبارهای موجود در ایران هیچ کنترلی بر غلظت اکسـیژن، دی اکسیـد کربن و اتیلن صورت نمیگیرد. تنها عواملی چون رطوبت و دما کنترل میـگردد. در چنین شـرایطی نه تنها امکان نگهداری میوه های حساس و خصوصا میوه های تابستانه و سبزیجات وجود ندارد بلکه ضایعات محصولات نگهداری شده نیز بسیار زیاد خواهد بود.

 در چنین شرایطی انبارداری صرفاً به انواع محدودی از میوه و سبزی (سیب، گلابی، سیب زمینی و پیاز) محدود شده است.

تکنولوژی بسته بندی

یکی از راهکارهای دیگر کاهش ضـایعات محصولات در دوره پس از برداشت بسته بندی است. بسته بندی علاوه بر نقشی که در بازاریابی محصول دارد در جلوگیری از ضایعات و کاهش ضایعات محصولات برداشت شده نیز بسیار موثر است.

جابجایی محصول

بخشی از محصولات تولید شده در طی جابجایی دچار آسیب می گردند. آسیبهایی که در طی جابـجایی به محصول وارد می شود شامل خـسارات ناشی از فشار، سائیدگی، ضربه و گرما خواهـد بود. همانطور که در بخـش انـتخاب رقم اشاره شد اصلاح ارقام مقاوم در برابر جابه جایی یکی از اهداف مهمی است که خسارات ناشی از حمل و نقل را به حداقل می رساند. اخیراً ارقامی از گوجه فرنگی اصلاح شده اند که در طی حمل و نقل خسارت کمی خواهند دید.

ارلی بلایت

                 

این بیماری شبیه به بادزدگی سپتوریایی میباشد با این تفاوت که پاتوژن آن قارچ آلترناریا می باشد. این بیماری نیز از برگهای پایینی آغاز مـی شود و می تواند موجب ریختن تمام برگهای گیاه گردد.

جراحات روی برگ در این بیماری نسبت به بادزدگی سپتوریایی بی شکل تر، قهوه ای تر و بدون رنگ روشن در مرکز حراحات مـی باشند. زرد شـدن رنـگ بافت اطراف جـراحات بستگی به میزان سم تولید شده توسط پاتوژن دارد.

                  

با دقت بیشتر به جراحات متوجه می شویم که لکه ها به طور مشخص از یک الگو پیروی می کنند. اسپـور های قارچی در تمام قـسمت های بافت نکروز شده وجود دارند. جراحات عموما جدا از هم بوده و به هم متصل نمی باشند اما میتوانند با هم ادغام شده و لکه های بزرگی را روی برگها ایجاد کنند.

پاتوژن : Alternaria solani

                  

این پاتوژن در بقـایای گـیاهان الوده بـسر مـی برد (تا اندازه ای بقایای آلوده دفن شده در خاک منبـع خوب  آلودگی می باشند ) و اسپور های آن توسط باد تا مسافت های طولانی پراکنده می شوند. مهمترین عامل بازدارنده آلودگی کشت با تناوب های کوتاه و نیز کشت در جوار قـطعه های آلوده سال قبلی که به طور کامل بقایای آن دفن نشده باشد ، میباشد . آلودگی ابتدا در برگهای مسن تر مشاهده می شود.

استراتژی های کنترل :

تناوب کشت حداقل 2 تا 3 ساله با گیاهان گروه سولاناسه (گوجه فرنگی - سیب زمینی - گیاهان باریک برگ خانواده تاجریزی بهترین گروه تناوب میباشد)

جمع آوری کامل بقایای آلوده سال قبل

 استفاده از سموم قارچکش

 جلوگیری از دردسترس قرار گرفتن نیتروژن اضافی

 اجتناب از آبیاری بیش از حد

آنتراکنوز میوه

                

 این بیـماری زمانی می تواند روی دهد که میـوه ها هـنوز سبز هستند اما علائم بیماری زمانی ظهور میابد که رنگ میوه ها تـغییر کرده و میـوه ها شـروع به رسـیدن مـی کنند. جراحات میوه دایره شکل و اندکی فرورفته می باشند (مانند اینکه شخصی با انگشت میوه رسیده را فشار داده باشد).

                    

زمانیکه جراحات توسعه می یابند، در زیر جراحات قسمت  سیاه رنگ microsclerotia قارچ دیده می شود. تحت شرایط مرطوب ممکن است جراحات با توده انبوه قارچی صورتی رنگ پوشیده شوند که این ارگانیسم ثانویه میتواند میزان خرابی میوه را افزایش دهد.

پاتوژن : گونه های مختلفی شامل Colletotrichum coccodes , C.dematium , C.gloeosporioides

 

        C.dematium                    c.dematium

 

 

Colletotrichum coccodes

             

 

C.gloeosporioides

             

این پاتوژن ها آب و هوای گرم و مرطوب را می پسندند و در خاک و بقایای گیاهان آلوده تا چند سـال زنده می مانند. اسپـورهای این پاتوژن ها توسـط باران و یا آب آبیـاری روی شاخ و برگ و میوه ها منتقل می شود و علائم بیـماری روی میوه های رسیده به سرعت مشاهده و گسترش می یابد.

استراتژی های کنترل

تناوب زراعی (حداقل 2 ساله)

 کنترل علف های هرز (حذف میزبان ثانویه)

آویزان کردن گیاه جهت جلوگیری از آلوده شدن به پاتوژن ها

پوشانیدن سطح خاک

رعایت فاصله کشت مناسب

از بین بردن میوه های آلوده

استفاده از سموم قارچکش (قارچکش های موثر گوناگونی علیه این بیماری وجود دارد ، استفاده از قارچکش را زمانی آغاز کنید که اندازه اولین میوه به یک چهارم اندازه واقعی خود رسیده باشد و سمپاشی را به صورت هفتگی تا زمان برداشت ادامه دهید

لکه باکتریایی (Bacteria Spot)

    

نقاط مدور آبسوخته تا قطر 3 میلی متر روی برگ و کاسبرگ دیده میشود که در آخر قهوه ای می شوند.

آلودگی روی مـیوه ها با لکه های برجسته کوچک دایره ای شکل آغاز می شود و لکه ها تا قطر 3 میلی متر هم وسعت می یابند.

استراتژی های کنترل

استفاده از نشاء سالم و بذر عاری از پاتوژن

تناوب کشت (حداقل 1 تا 2 ساله بین گیاهان گروه سولاناسه)

از بین بردن کامل بقایا بعد از برداشت

استفاده از سموم باکتری کش (در گیاهان سالم میتوان از سموم باکتری کش به تنهایی و یا در ترکیب با سموم قارچکش جهت پیشگیری استفاده کرد و نیز لازم به ذکر است که بارندگی سنگین و رگبار و تگرگ تاثیر گذاری سم را کاهش میدهد)

 لیت بلایت

             

این بیماری توسط پاتوژن Phytophtora infestance ایجاد می شود برگهای آلوده نـشان دهنده جراخات نامـنظمی مـی باشـند که در ابتدا به صـورت لکه های آب سـوخـته بوده و سپـس به صـورت لکه های نـکروتیک تیره در می آیند که به سـرعت منطقه وسـیعی را می پـوشانـند. در آب و هوای مرطوب به موازات حاشیه جراحات و در قسمت برخورد بافت سـالم و بافت مجروح ، توده انبوه پنبه ای شکل قارچی که از روزنه های سطح زیرین برگ بیرون آمده اند ، قابل مشاهده می باشند.

پاتوژن : Phytophtora infestanse

این پاتوژن در سیب زمینی نیز بیماری لیت بلایت را ایجاد میکند و ایزوله های مختلف آن ممکن است از نظر بیماری زایی در گوج فرنگی و سیب زمینی متفاوت باشند .

علائم بیماری

 

در برگها ابتدا به صـورت لکه های آبسـوخته در می آید و سپـس لکه ها به رنـگ سبز کمرنگ در آمده و بعد از مدتی قهوه ای تیره مایل به مشکی می شوند . در زیر برگ ها لکه های سفید قارچی مابین باف سالم و بافت نکروزه برگ بوجود می آیند . علائم روی دمبرگ و ساقه مشابه است و در انتها منجر به مرگ گیاه می شود.

منابع آلودگی

  

 انبار کردن گوجه فرنگی و سیب زمینی های آلوده در محل انبار شده منبع بزرگ آلودگی به حساب می آید.

 پیـوند زدن گوجه فرنگی با گـوجه فرنگی های آلـوده و یا کاشتن نشا های آوده و نیز وجود گیاهان آلوده در زمینهای مجاور منبع دیگر آلودگی به حساب می آیند .

 در ضمن این پاتوژن باران و رطوبت نسبی بالا را می پسندد .

استراتژی های کنترل 

از بین بردن بقایای گیاهان آلوده

 کاشتن نشاهای عاری از آلودگی

پیوند زندن با گیاهان سالم

 استفاده از سموم قارچکش (قارچکش های گوناگونی علیه این بیماری در دسترس میباشد).

پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی    Blossom End Rot

آفتاب سوختگی      Sunscald

ترک های رشد    Growth Cracks           

Puffiness

رسیدن لکه دار        Blotchy Ripening

 پیچیدگی برگ            Leaf Roll

عوارض ناشی از علف کشها

پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی Blossom End Rot

علائم اولیه پوسیدگی گلگاه شامل لکه های آب سوخته روی گلگاه میوه های رسیده یا در نزدیکی آن است . این لکه ها به سرعت رشد می کنند و ممکن است به هم بپیوندند و نواحی آسیب دیده وسیعی را بوجود بیاورند. به علت خشک و چروک شدن بافت ، سطح زخمها چروکیده و چرمی و به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در می آید. قسمتهای آسیب دیده معمولا مورد حمله پاتوژنهای ثانویه قرار می گیرند که باعث پوسیدگی نرم و فساد میوه می گردند.

کنترل

پوسیدگی گلگاه را می توان با فراهم کردن رطوبت یکنواخت در مزرعه و عدم مصرف زیاده از حد کودهای ازته کاهش داد.

 البته واریته های مختلف گوجه فرنگی از نظر حساسیت با هم بسیار تفاوت دارند. هیچکدام از واریته های حاضر تحمل کافی نسبت به این عارضه ندارند تا بتوان از آنها به عنوان یک راه کنترلی استفاده کرد.

اسپری به موقع میوه و شاخ وبرگ گوجه فرنگی با محلول رقیق شده کلرید کلسیم و تکرار آن، مانع از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی می شود.

آفتاب سوختگی Sunscald

                   

علائم آفتا ب سوختگی ابتدا روی گوجه فرنگی های کال دیده می شود. این علائم به صورت بروز نواحی سفید یا برنزه روشن روی میوه هایی است که در معرض آفتاب قرار گرفته اند. نواحی تغیییر رنگ یافته چروک خورده و فرورفته اند و اغلب با یک هاله زرد رنگ احاطه شده اند.

. این نواحی معمولا در قسـمت بالای میوه ، جایی که بیـشتر در معرض آفتاب قرار می گیرد، دیده می شوند. عارضه آفتاب سوختگی در بوته هایی که برگهای پایینی آنها دراثر Septoria یا Early Blight . از بین رفته اند، و میوه ها به شدت در معرض نور خورشید قرار گرفته اند، دیده می شود. بخشهای آسیب دیده میوه ممکن است توسط پاتوژن های ثانویه مورد حمله قرار گیرند.

کنترل

در موقع برداشت یا هرس کردن، میوه ها در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند.

 داربست ها را طوری بببندید که میوه ها در معرض خورشید نباشند.

 استفاده از قارچکش ها و مبارزه با بیماری های برگی از نابود شدن برگها جلوگیری می کند.

 از واریته هایی استفاده کنید که پوشش برگی مناسبی دارند.

ترک های رشد Growth Cracks

           

در گیاه گوجه فرنگی دو نوع ترک رشدی دیده می شود : متحدالمرکز و شعاعی . ترکهای رشدی متحدالمرکز باعث بوجود آمدن ترکهای دایره ای شکل در انتهای میوه می شوند ولی ترکهای شعاعی از انتها به طرف خارج گسترش می یابند. این عارضه هنگام رسیدن میوه ظاهر میشود. این ترکها غالبا وقتی بوجود می آیند که شرایط مختلفی مثل نوسانات زیاد دما و رطوبت باعث تغییر شدید سرعت رشد می گردد. باران های شدیدی که پس از آب و هوایی خشک به وقوع می پیوندند، باعث بوجود آمدن ترکهای شعاعی در اکثر کلتیوارهای گوجه فرنگی می شوند. نیتروژن زیاد و پتاسیم کم در ترک خوردن میوه ها نقش دارند و بنابراین فراهم کردن مواد غذایی مناسب، آبیاری منظم و کافی باعث کاهش احتمال ترک خوردن میوه ها می گردد.

Puffiness

میوه هایی که دچار این عارضه می شوند، تا حدودی پف کرده و زاویه دارند. حفرات داخل میوه، در صورت وجود، فاقد ماده ژلاتینی به میزان طبیعی اند و میوه بافت متراکمی ندارد. این عارضه در نتیـجه گرده افـشانی ناقص، کوددهی ضعیف و یا عدم تشکیل دانه به طور کامل بوجود می آید که غالبا ناشی از دمای پایین است. مشابه عارضه قبلی، نیتروژن زیاد و کمبود پتاسـیم نیز باعث این مشکل مـی شوند. برخی از کلتیوارها نسبت به این عارضه حساس تراز بقیه هستند.

رسیدن لکه دار Blotchy Ripening

     

در این عارضه بخشی از میوه به علت عدم تلقیح مناسب به خوبی نمی رسد. آب و هوای سرد باعث شیـوع این عارضه مـی شود و کـمبود آب یا مـقدار زیاده از حد آن نیز باعـث تشـدید ان می گردد. علائم به شکل لکه های زرد رنگ یا سفیدی است که بافت زیر آن سخـت باقی می ماند. نواحی آسیـب دیده هم مـعمولا در بـخش بالائی میوه هستند. این عارضه ممکن است با علائم ناشی از ویروس موزائیک توتون اشتباه شود. این بیماری در کلتیوارهای قدیمی شایع تر است.

پیچیدگی برگ Leaf Roll

                 

پیچیدگی برگ نوعی عارضه فیزیو لوژیک است که در اثر آب و هوای سرد و بارانی ایجاد می شود. این عارضـه باعث پیچ خوردن برگهای پایـینی به سمـت بالا وضـخیم و چرمی شدن آنها می گردد. پیچـیدگی برگ اثری روی رشـد گیاه و میزان محصول نمی گذارد و نیازی به مبارزه با آن نیست.

عوارض ناشی از علف کش ها

       

علف کش ها می توانند باعث بد شـکل شدن شـاخ و برگ گوجه فرنگی شوند. بوته های گوجه فرنگی به ویژه به D ـ 4-۲ حساس هستند . علف کش هاباعث خم شدن برگها به سمت پایین، فنجانی و ضخیم شدن آنها می شوند. برگهای تازه باریک و پیچ خورده اند و به طور کامل توسعه نمی یابند.

در ضـمن در اثر بادبردگی ( drift ) هم ممـکن است علف کـش هایـی که برای کنترل علفهای هرز چمنی به کار می روند، روی گیاه زراعی رفته و عوارض آشکار گردند.

بخارات ناشی از علف کش ها هم ممکن است گیاه را تا چند روز پس از کاربرد علف کش ها تحـت تاثیر قرار دهند. علف های چیده شده ای که قبلا علف کش روی آنها اسـتفاده شـده نیز نباید به عنوان مالچ درمزارع گوجه فرنگی به کار روند. اگر آسیب های وارد شده جزئی باشند، گیاه قادر به رشـد و ترمیم خود خواهد بود. در ضمن گیاهان آسیب دیده باید به طور مرتب و کامل آبیاری شوند.

بررسی تأثیر نوع تیمار، بسته بندی ودمای انبار بر کنترل ضایعات پس از برداشت گوجه فرنگی

به منـظور بررسی تأثیر نوع تیمار، بـسته بندی و دمای انبار بر کنـترل ضـایعات پـس از برداشت گوجه فرنگی رقم سانسید، در مرحله  سفید،صورتی و قرمز، این پژوهش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار به اجرا در آمد.

 بدین منظور مـیوه ها در سه مرحله برداشت و پس از تیمار به صورت غوطه وری در دو زمان ۵ و ۱۰ دقیقه، در پوشـش پلاستیک ویا ظرف یکبار مصرف بسته بندی وطی مدت ۳ هفـته در دمای ۱۰و ۲۰ درجه سـانتی گراد قرار گرفته و مـیزان پوسیدگی مورد بررسی قرارگرفت. براسـاس نتایج بدسـت آمده، برای گوجه فرنگی های برداشـت شده در مرحله قرمز، تیمار الکل ۲۰ درصد باپوشش پلاستیک و دمای ۱۰ درجه سانتی گراد، برای گوجه فرنگی های برداشت مرحله صورتی تیمارهای الکل ۳۰ درصد وبی کربنات سدیم ۳ درصد با پوشش پلاستیک ودمای۱۰ درجه سانتی گراد و برای گوجه فرنگی های برداشت مرحله سفید، تیمار بی کربنات سدیم ۳ درصد با پوشش پلاستیک و ظرف یکبار مصرف باروکش فیلم و دمای ۲۰ درجه سانتی گراد مناسب تشخیص داده شد.

بحث:مطالعات انجام شده در باره تأثیر نوع پوشش ودما در رابطه با تیمار بر کنترل میزان ضایعات پس از برداشت، گوجه فرنگی نشان داد، در گوجه فرنگی های برداشت شده در مرحله قرمز، تیمار الکل ۲۰ درصد با پوشش پلاستیک ودمای ۱۰درجه سانتی گراد مهمترین نتیجه را می دهد. در واقع دمای ۱۰ درجه به این دلیل سبب کاهش پوسیدگی می شود که بنابر منابع مورد بررسی، دمای بالا سبب تخریب اکسیداسیونی شده ومیوه را در معرض پوسیدگی بیشتر توسط عوامل بیماری زا قرار می دهد(۸). برای گوجه فرنگی های برداشت شده در مرحله صورتی تیمارهای الکل ۳۰درصد و بی کربنات سدیم۳درصد با پوشش پلاستیک و دمای ۱۰ درجه سانتی گرادمناسب می باشد که در واقع تأثیر بی کربنات سدیم در کنترل پوسیدگی پس از برداشت با نتایج بدست آمده توسط گامکاو سیواکومار(۲۰۰۳)مبنی بر تأثیر بی کربنات سدیم در مبارزه با بیماری آنتراکنوزپاپایا، همخوانی دارد(۶) و در گوجه فرنگی های برداشت شده در مرحله سفید تیمار بی کربنات سدیم ۳درصد با پوشش پلاستیک وظرف یکبار مصرف با روکش فیلم ودمای ۲۰درجه سانتی گراد موثر عمل می کند. آریموتو و همکاران(۱۹۷۷) پتانسیل عمل بی کربنات را برای کنترل پاتوژنهای انباری ثابت کردند(۲). که با نتایج بدست آمده از این پژوهش همخوانی دارد، همچنین بر اساس دیگر بررسیها، محلول های کربنات سدیم وبی کربنات سدیم با افزایش دما کارایی بیشتری دارند(۹و۱۱) که با نتایج بدست آمده از این پژوهش همخوانی دارد.

منابع

 راحمی، مجید (1373) فیزیولوژی پس از برداشت، مقدمه ای بر فیزیولوژی و جابجایی میوه ها (ترجمه) انتشارات دانشگاه شیراز، 259 ص.

 هاشمی دزفولی، سید ابولحسن و میدانی، جواد، (1376) فیزیولوژی پس از برداشت، انتشارات نشر آموزش کشاورزی، 408 ص.