بزرگترین مرجع باغبانی و زراعت در ایران

روش های نوین باغبانی و زراعت

بزرگترین مرجع باغبانی و زراعت در ایران

روش های نوین باغبانی و زراعت

احداث باغ انار

تسطیح تجهیز و آماده سازی اراضی جهت احداث باغ انار

احداث باغ انار به مقدماتی نظیر تسطیح و آماده سازی اراضی، معماری باغ، تهیه نهال و قلمه معتبر، مشخص کردن نحوه آبیاری باغات و منابع آب مورد نیاز و موارد متنابه دیگر نیاز دارد. قبل از ورود به بحث ذکر این نکته لازم است که تلاش این سایت در تشریح خصوصیات لازم برای احداث باغات انار مبتنی برای تجارب عملی و رعایت نکات کارشناسی و اصول باغداری نوین بنا گردیده و قصد ما صرفا تکرار تجربیات باغداران در چگونگی احداث این باغات نمیباشد. از این رو موارد ذیل بعنوان پیش نیازهای ضروری جهت احداث این باغات به منظور رسیدن به حداکثر تولید و بهره برداری بهینه از منابع آب و خاک و تولید با کیفیت رقابتی میباشد.

1- احداث باغ انار در اقلیم مناسب و برخورداری از خاک مطلوب متناسب با موارد یاد شده در این خصوص اولین ضرورت جهت رسیدن به تولید حداکثری میباشد.

2- با توجه به مطالعه میدانی و عملکرد بهینه تعدادی از واریته های بومی و معرفی شده در استانهای مختلف کشور استفاده از این ارقام جهت توسعه و بهسازی باغات و تهیه نهال پایه یا قلمه معتبر در احداث باغات انار ضروری میباشد.

3- با توجه به عدم استفاده از سموم و آفت کشها در اکثر باغات انار ایران و گرایش کشورها به تولید ارگانیک محصولات کشاورزی و تاثیر بسیار موثر استفاده از کودهای حیوانی و بیولوژیک در ارتقا کمی و کیفی باغات انار، حذف کودهای شیمیایی از چرخه تولید و استفاده صرف از کودهای بیولوژیک پیش فرض دیگر ما در احداث باغات انار جهت تولید پایدار و حداکثری میباشد.

4- محدودیت منابع آب امری روز افزون و ملموس برای کلیه فعالین بخش کشاورزی میباشد. استفاده بهینه از منابع آب مستلزم توجه به شیوه های نوین آبیاری از زمان احداث باغات انار میباشد. همچنین بستر سازی صحیح و سازگار با نحوه آبیاری جهت توسعه صحیح ریشه های درختان انار از همان ابتدا از نکات کاملا اثر گذار در عملکرد بهینه درخت و سرعت رشد و باردهی کمی و کیفی آن محسوب میشود.

5- معماری باغات انار با توجه به اقلیم گرم این باغات حائز ظرافتهای درخور توجه میباشد. آفتاب سوختگی و خشکسالی از حوادث طبیعی است که باغات انار را همواره تحت تاثیر قرار میدهد. از یک سو تراکم زیاد درختان مانع از رسیدن نور کافی و شکل گیری صحیح اسکلت درختان انار و استفاده از مکانیزاسیون میشود، و از سویی برخورداری از میوه سالم و آبدار نیازمند حراست محصول در سایه انداز درختان انبوه میباشد. که برقراری تعادل بین این دو نیازمند راه کاری مناسب در این خصوص میباشد.

حال با توجه به پیش فرضهای فوق در پروتکل اجرایی ذیل نحوه آماده سازی اراضی برای احداث باغ انار بقرار ذیل تشریح میگردد

خوان اول (اقلیم) : به اقلیمی که در آن قصد احداث باغ انار دارید توجه کنید. اگر در یکی از مناطق معروف و در جوار انارستانهای انبوه قصد احداث باغ انار دارید خیلی نگران سازگاری اقلیمی نباشید باغات انبوه موجود بهترین گواهی بر سازگاری اقلیمی میباشد. اما چنانچه در منطقه ای قرار دارید که سابقه و گستره چندانی در انارکاری ندارد، حتما قبل از شروع به کار ابتدا از کارشناسان و بومیان منطقه در خصوص پدیده سرمای زمستان و مواردی از سرما زدگی را جویا شوید، در میان درختان احتمالا انار یکی از حساسترین آنها به سرما میباشد. پس اگر سابقه بومی سرما زدگی در مورد سایر درختان نیمه گرمسیری و نیمه سردسیری در محل رویت میشود و این سیکل در دوره سی سال و کمتر تکرار شده زحمت رفتن به اداره هواشناسی و جمع آوری داده های هواشناسی را به خود ندهید زیرا دیدن یعنی باور کردن. اما اگر شواهد قابل اتکائی از بروز سرما زدگی درختان نیافتید به نزدیک ترین اداره هواشناسی رفته و در مورد شرایط اقلیمی و سرمای زمستانه و حداقل دمای ثبت شده در دوره سی ساله و زمان و ماندگاری سرما راهنمایی بخواهید و آمارهای لازم را جمع آوری کنید. اگر داده های فوق سرمای زمستان کمتر از 10- در بیشتر از 48 ساعت ثبت نشده بود مطمئن باشید که از خوان اول عبور کرده اید و حال باید به سراغ حداکثر گرمای ثبت شده بروید. اگر اقلیم شما دمای حداکثری بالای 40 درجه بطور ممتد در تابستان را تجربه میکند باید نگران عوارض ناشی از آفتاب سوختگی درخت و محصول آن باشید. با این توصیف اگر چنانچه در منطقه ای هستید که احتمال سرما زدگی در آن محتمل نیست و دمای حداکثر تابستان زیر 40 درجه سانتیکراد بصورت پایدار میباشد. میتوانید باغ اناری با تراکم معمولی یعنی 750 درخت در هکتار احداث کنید. اما چنانچه دمای حداکثر بیش از 40 درجه سانتیگراد را بصورت ممتد در تابستان تجربه میکنید تاکید ما احداث باغ با تراکم بالا و حدود 1000 درخت در هکتار میباشد.

خوان دوم (خاک) : در مورد خاک جز به یقین خود به توصیه هیچکس اعتنا نکنید. قبل از هر اقدامی کمی حوصله کنید و برای هر 2 هکتار از مساحت باغ یک نمونه خاک جمع آوری کنید. برای هر نمونه گودالی به عمق حدود 1 متر در محل مناسب که مبین وضعیت عمومی آن محدوده میباشد حفر کنید. سپس چهار پروفیل خاک از سطح تا عمق 80 سانتی برای هر 20 سانتی متر از جداره گودال تراشیده و درون کیسه نایلونی بریزید و عمق مربوطه را روی کیسه یادداشت کنید، سپس هر چهار پروفیل را درون کیسه واحد گذاشته و شماره نمونه را روی آن یاداشت کنید تا بدانید این نمونه مربوط به کدام محدوده میباشد. این کار را برای هر دو هکتار از مساحت باغ احداثی تکرار کنید. سپس نمونه را به آزمایشگاه مچهز و معتبر ارسال و درخواست آزمایشات لازم برای نمونه را به قرار ذیل ارائه کنید.
تعین Ec خاک
تعین اسیدیته خاک PH
تعین درصد اشباع و درصد مواد خنثی شونده .S.P و .T.N.V
تعین درصد کربن آلی C
تعین ظرفیت کاتیونی CEC
تعین میزان ازت فسفر پتاس
تعین بافت خاک همراه درصدهای شن سیلت و رس
پس از حصول نتایج آزمایشگاه خاک حال وقت تحلیل داده ها و اخذ تصمیم است. درخت انار در خاکهای شور نیز عملکرد دارد لاکن اگر بدنبال تولید بهینه و حداکثری هستید از احداث باغ در خاکهایی با میزان هدایت الکتریکی بلاتر از 4 میلی موز بر سانتیمتر یا همان دسی زیمنس بر متر اجتناب کنید. این موضوع از آنجا حساسیت دارد که عملکرد درخت بمیزان افزایش شوری خاک کاهش می یابد و با توجه به روند شوری آبهای ایران و افزایش شوری اراضی، انتخاب زمین شور برای احداث باغ و سرمایه گذاری نمیتواند تامین کننده تولیدی پایدار و اقتصادی باشد.
حال به PH ثبت شده برای نمونه ها توجه کنید احداث باغ انار در اراضی با اسیدیته کمتر از 6.5 و بیشر از 8 عملا نتایج بهینه ای بدنبال نداشته و میتواند روند جذب عناصر غذایی و فعالیت شیمیایی و بیولوژیک خاک را دچار اختلال کرده و تاثیر نامطلوب خود در را بر رشد و نمو درخت بر جای بگذارد. اسیدیته نزدیک به 7 گزینه بهینه میباشد به توصیه های سطحی در مورد کنترل PH توسط بکارگیری کودهای سولفاته شیمیایی اعتنا نکنید استفاده از کودهای شیمیایی خود اسباب بروز مشکلات دیگری است که در جای خود بدان خواهیم پرداخت.
میزان کربن آلی خاک شاید یکی از مهمترین نشانهای توفیق شما در عبور از این خوان میباشد. خاکهای معمولی میباید حدود 1 تا 5 درصد مواد آلی داشته باشند خاکی با کمتر از یک درصد از این مواد علامت خطر جدی را برای سرمایه گذاری روشن میکند. شاید استفاده از کودهای آلی پاسخ ابتدایی به کمبود این مواد باشد لاکن وقتی به عوامل بنیادین این کمبود در خاک توجه میکنیم متوجه اثر گذاری شرائط اقلیمی و فرسایش شدید خاکی و بادی در منطقه و شیب اراضی و سایر عوامل دیگر دقت میکنیم، متوجه عدم توانایی انسان در کنترل آنها شده و متوجه ریسک بالای احداث باغ در اراضی با مواد آلی کمتر از یک درصد میشویم. توجه داشته باشید توزیع کود آلی به شکل موضعی نمیتواند مشکل را به صورت پایدار حل کند. ریشه درختان تمایل به گسترش داشته و در صورت عدم دسترسی به مواد آلی در خاک توسعه آن با محدودیت مواجه و عمل ریشه زایی عملا مختل میگردد. لذا توصیه ما به اجتناب از احداث باغ با در اراضی با مواد آلی کمتر از یک درصد میباشد. چنانچه حاضر به پذیرش ریسک احداث باغ در این اراضی هستید توصیه ما استفاده از بیل مکانیکی جهت حفر کانال با عرض و عمق حدود 1 متر و پر کردن این کانال با ترکیبی متعادل از کود حیوانی، خاک رس زراعی و خاک محل میباشد به گونه ای که در شالوده مذکور درصد خاک رس بیش از 20 درصد نشود. در خاکی که مواد آلی خاک بیش از 1 درصد باشد. بهتر است گودالی به عرض 60 و عمق 80 سانت جهت کاشت هر نهال در نظر گرفته شده و از همان ابتدا شالوده ای از 50 کیلوگرم کود دامی پوسیده بهمراه خاک گودال جهت کاشت هر نهال در نظر گرفته شود.
ریشه های درختان مواد غذایی را عمدتا به بصورت یونهای منفی جذب میکنند. ظرفیت تبادل کاتیونی شاخص حاصلخیزی خاک و قابلیت خاک برای جذب این عناصر است. هر چه خاک حاصلخیزتر باشد ظرفیت تبادل این کاتیونها بیشتر است از اینرو به این شاخص خوب دقت کنید تا مطمئن شوید نهال را در خاکی غرص میکنید که قابلیت جذب مواد غذایی آن برای گیاه مطلوب است. خاکها پس از کشت و کار و افزایش مواد آلی و فعالیت شیمیایی با افزایش CEC مواجه میشوند اگر در نتایج آزمایش خاک میزان این شاخص بیشتر از 30 سانتی مول بر کیلوگرم برآورد شده بدون نگرانی به کار خود ادامه دهید. اعداد کمتر از این مبین کمبود هوموس و رس در خاک است حل مشکل در گرو استفاده از کودهای دامی پوسیده بصورت مکرر میباشد. در مواردی که این شاخص عدد ناچیزی کمتر از 10 را نشان میدهد توصیه ما تامل بیشتر و دریافت اطلاعات جامع از کارشناسان ارشد آب و خاک میباشد..
ازت پتاس و فسفر بیشتر از سایر مواد غذایی مورد نیاز گیاه میباشد. اگر اعداد اخذ شده از نمونه های آزمایش خاک عددی حدود 1.0 درصد برای ازت و 500 ppm برای پتاس و 50 ppm برای فسفر را نشان میدهد نگران نباشید خاک شما از جهت این عناصر پر مصرف مطلوب میباشد. در هر صورت هر تن کود دامی نزدیک به 10 کیلوگرم از مجموع این سه عنصر را در بر دارد و استفاده مداوم از این کودها تامین کننده این مواد میباشد. خاکهای فقیر مقادیر بسیار کمی از این عناصر را در خود دارد لذا چنانچه سایر فاکتور های پیش گفته در حد مطلوب قرار داشت بدون نگرانی از کمبود این عناصر نسبت به احداث باغ اقدام و تامین مکرر نیازهای گیاه از طریق کودهای حیوانی را در دستور کار قرار دهید.
بافت خاک از نکات پر اهمیت در انتخاب محل مناسب میباشد. به نتایج آزمایش خاک دقت کنید اگر در این نتایج میزان رس خاک حدود 15 درصد و میزان شن کمتر از 50 درصد آورده شده نگران نباشید خاک شما مناسب احداث خاک میباشد. اراضی با بافت سبک و شنی علی رغم تهویه مناسب عاری از مواد آلی بوده و ظرفیت نگه داری آب آن کم است به توصیه های سطحی در اصلاح پذیر بودن این خاکها توجه نکنید مشکلات بیشتر از آن است که بتوان با افرایش کود دامی همه چیز را حل کرد. خاکهای سنگین نیز فاقد تهویه لازم بوده و توسعه ریشه و زایش آنرا با مشکل مواجه و میوه ای با کیفیت نازل تولید میکند. شما دو انتخاب بیشتر ندارید. حد پایین و بالای انتخاب شما از نظر بافت خاک همان است که جدول مربوطه در صفحه مربوط آورده شده.
درصد اشباع S.P. مقدار آب مورد نیاز برای اشباع 100 گرم خاک خشک میباشد حدود یک دوم میزان این شاخص که مربوط به میزان آب خاک 2 تا 3 روز بعد از آبیاری میباشد، ظرفیت مزرعه ای نام دارد که در بحث آبیاری بدان خواهیم پرداخت. یک چهارم این شاخص نیز میزان آب موجود در خاک را که دیگر برای گیاه قابل جذب نیست تعیین میکند. با اتکا به این شاخص میتوان حجم آب مورد نیاز برای اشباع خاک و بستر درخت را تعیین کرد. در بحث آبیاری درختان انار بطور کامل به تشریح موضوع خواهیم پرداخت.

اگر کلیه شاخص های پیش گفته متناسب با حد قابل قبول میباشد، مطمئن باشید از این خوان نیز عبور کرده اید نیاز مبرمی به اطلاع از سایر شاخصای خاک نظیر میزان عناصر ریز مغزی ندارید. شعار ما حذف کودهای شیمیایی از چرخه تولید است و از همان ابتدا نهال را با میزان فراوان کود دامی بر زمین مینشانیم که با توجه به رعایت شاخص های اصلی پیش گفته این کودهای دامی کلیه نیاز های گیاه را مرتفع و فعالیت ریشه ها جهت دسترسی به این مواد را تسریع میکند. در مورد خاک و اعتنا به رعایت این شاخص ها جدی باشید سهل انگاری در انتخاب خاک نا مساعد میتواند نتایج مصیبت باری را بدنبال داشته باشد.

خوان سوم (آب) : شاید بتوانید با تمهیداتی بر کیفیت خاک کشاورزی تاثیر بگذارید. لاکن در مورد آب تنها میتوانید به مهربانی طبیعت دلخوش باشید. آب کشاورزی که هم اکنون در اختیار دارید کلید اصلی موفقیت شما در آینده باغ احداثی خواهد بود. این واقعیت را همواره پیش چشم خود قرار دهید که منابع آب کشور بطور کلی از نظر کمی و کیفی در حال افت میباشند. لذا از همان ابتدای کار به اتکای حداقل های موجود در مورد کیفیت و کمیت آب دست به سرمایه گذاری بزرگ نزنید. تولید محصول مناسب به آب مناسب و کافی نیاز دارد از قهرمان بازی دست شسته و به توصیه های سطحی و مدرن تجربه نشده اعتنا نکنید، ایران کشور بسیار گرمی است و فراموش نکنید گرمترین نقطه دنیا همین جا در نزدیکی شما در شهداد کرمان قرار دارد.
ریشه ها آب مایع را از خاک جذب کرده و آب مایع توسط یک سیستم آوندی، که اجزاء آن به عنوان مسیر انتقال عمل میکنند، به قسمتهای مختلف گیاه انتقال میابد. سپس آب از طریق برگها به صورت بخار به اتمفسر وارد میشود که در اصطلاح به آن تعرق میگویند. تمام گیاهان دارای یک سیستم آوندی بوده که وظیفه آن تامین مسیرهایی برای حرکت مواد از یک بخش ارگانیسم به بخش دیگر است. گیاهان دو نوع سیستم آوند هدایتی مشخص بنام آوند چوبی و آوند آبکش دارند. سیستم آوند چوبی معمولا آب و محلولهای معدنی را از طریق ریشه ها به برگها انتقال داده و پس از عمل فتوسنتز، توسط سیستم آوند آبکش انتقال محلولهای غذایی و دیگر محصولات متابولیسمی مانند قندها و مواد آلی دیگر به کلیه ارگانهای گیاه نظیر برگها، ساقه ها، ریشه ها، گلها و میوه ها صورت میگیرد.
همراه با آزمایش خاک یک نمونه از آب مورد نظر را به آزمایشگاه بفرستید. و از کیفیت آن اطلاع لازم را حاصل کنید. هر چند که انار درختی است که در آبهایی با شوری اندک نیز عملکرد مطلوب از خود نشان داده لاکن به جهت تاثیر منفی شوری به فعالیت شیمیایی خاک توصیه ما به پرهیز از احداث باغ در مواردی است که Ec بیشتر از 5 دسی زیمنس بر متر باشد. تردید نکنید آبهای شیرین حتما محصولی پر بار و با کیفیت برتر را تولید خواهند کرد از اینرو شوری آب حدود 2 و کمتر از آن آرمانی خواهد بود. آبها به مرور شورتر میشوند و خاک را تحت تاثیر قرار میدهند آب شور به آبیاری و آبشویی بیشتر نیاز دارد و در سطح تعرق گیاه اثر منفی دارد پس ریسک نکنید اگر شوری آب در حد معقول نیست از احداث باغ انار صرفه نظر کنید.
اسیدیته آب نیز از موارد بسیار حساس است، آب آشامیدنی PH حدودی 7 دارد و برای باغات انار حد مطلوب بین 6.5 تا 7.5 میباشد. در اسیدیته بالاتر از 8.5 مشکلات رو به افزایش گذاشته و بر عملکرد شیمیایی خاک و بهره وری درخت تاثیر منفی گذاشته و مخاطره آمیز خواهد بود. لذا در صورتیکه اسیدیته آب کمتر از 6 و بیشتر از 8.5 باشد حتما با مشکل مواجه خواهید شد با کارشناسان مجرب آب و خاک مشاوره کرده و موارد مشابه از باغات انار با خاک مشابه را در محدوده خود مورد مطالعه قرار دهید تا دورنمایی از آنچه که با آن مواجه خواهید شد را مشاهده کنید.
میزان سدیم قابل جذب که آنرا با SAR نمایش میدهیم از شاخصهای مهم دیگری است که خطر سدیمی شدن خاک در اثر آبیاری را گوشزد میکند. هرگاه آب مورد استفاده آبیاری، سدیم بیشتری نسبت به کلسیم و منیزیم داشته باشد، احتمال سدیمی شدن خاک بالا میرود. SAR بالاتر از 6 بر تاثیر کربنات و بی کربنات بر رسوب بیشتر کلسیم و منیزیم قابل تبادل، افزوده و خطر سدیمی شدن خاک را افزایش میدهد. هر چه SAR کمتر باشد رسوب کلسیم نیز کمتر شده و بر کلسیم قابل تبادل می افزاید. SAR بمیزان 9 حد بروز مشکل بوده و علامت خطر جدی را روشن میکند مقادیر کوچکتر از 6 مبین ظرفیت جذب بیشتر سدیم را نشان میدهد. حد مطلوب این شاخص عددی حدود 1.5 میباشد.
مسمومیت یونی مخصوص عنصر بور نیز از دیگر شاخصهای معمول در آزمایش آب است حد مقبول این شاخص 2-1 میلی گرم بر لیتر یا همان ppm میباشد.
آب حاوی مواد معدنی فراوانی است حد معمول این عناصر برای کلسیم 10 منیزیم 15 سدیم 20 میلی اکی والان در لیتر میباشد. در موارد اختلاف فاحش این شاخصها حتما با کارشناسان مجرب آب و خاک مشورت و علت و تاثیر آنرا بر عملکرد خاک و درخت جویا شوید.

حال که از کیفیت آب آبیاری اطمینان حاصل کرده اید وقت آن رسیده به نیاز آبی درختان و کمیت آب مورد نیاز جهت باغات انار احداثی دقت کنید. هر درخت انار از ابتدای دوره رشد در اوائل بهار تا اوایل خرداد روزانه حدود 35 لیتر آب را بصورت تبخیر و تعرق گیاهی مصرف میکند. این میزان در اواسط تابستان به حداقل 60 لیتر در روز افزایش میابد. در انتهای دوره رشد در اوائل پائیز نیز با سرد شدن هوا نیاز آبی کاهش و به 40 لیتر در روز کاهش میابد. اگر تعداد روزهای آبیاری برای درختان انار را در طول دوره گلدهی و رشد و رسیدن میوه ها در انتهای این دوره را حدود 180 روز در نظر بگیریم نیازی آبی نا خالص یک درخت بالغ انار در باغی با تراکم 1000 درخت در هکتار حدود 10000 لیتر در سال میباشد. این نیاز آبی نه مبتنی بر محاسبات تئوریک که متاثر از تجربه متمرکز شخصی برای درختان منتخب تحت آزمون که با روش قطره ای و در سیکل گردش آب 4 روز یک بار و با باردهی متوسط 30 کیلوگرم در سال ثبت گردیده است، میباشد. با توجه به این مطلب و تاثیرات بافت خاک بر ظرفیت مزرعه ای و نقطه پژمردگی شاخصهای حداقلی و حداکثری ذیل را برای 2 تیپ خاک معرفی شده برای احداث باغ انار معرفی مینمائیم .
برای بافت خاکی با حدود 10% رس نیاز ناخالص آبی 10000 لیتر برای هر درخت در سال با دوره تناوب آبیاری 3 روز برای آبیاری قطره ای با راندمان 80% در تراکم حدود 1000 درخت در هکتار و نهایتا 10000 متر مکعب بر هکتار، با دبی ماکزیمم 0.75 لیتر بر ثانیه. برای بافت خاکی با حدود 20% رس نیاز ناخالص آبی 8000 لیتر برای هر درخت در سال با دوره تناوب آبیاری 4 روز برای آبیاری قطره ای با راندمان 90% در تراکم حدود 1000 درخت در هکتار و نهایتا 8000 متر مکعب بر هکتار، با دبی ماکزیمم 0.65 لیتر بر ثانیه. برای بافت خاکی با حدود 20% رس نیاز ناخالص آبی 13500 لیتر برای هر درخت در سال با دوره تناوب آبیاری 7 روز برای آبیاری غرق آبی با راندمان 60% در تراکم حدود 1000 درخت در هکتار و نهایتا 13500 متر مکعب بر هکتار، با دبی ماکزیمم 1.0 لیتر بر ثانیه.
با توجه به اعداد مذکور که حاصل تجارب عینی است در میابیم که بهترین راندمان آبیاری در خاکی با درصد رس بالا و دوره تناوب آبیاری 4 روز حاصل میشود. جزئیات این مسئله در بخش آبیاری به تفصیل آورده شده است. بدلیل هدر رفت آب در روش آبیاری سنتی عملا نیاز ناخالص درخت افزایش یافته و دوره آبیاری طولانی تر نیز بر راندمان آن اثر منفی دارد. در اقلیمهایی که شدت آفتاب در تابستان کمتر است و دمایی بالای 40 درجه را تجربه نمیکنند میتوان باغی با تراکم معمول یعنی 750 درخت در هکتار احداث نمود که این امر خود بر نیاز آبی گیاه اثر میگذارد بگونه ای که میتوان عدد 7500 متر مکعب آب را بعنوان حد کمینه احداث یک هکتار باغ انار بروش سیستم آبیاری قطره ای معرفی نمود.در ضمن در محاسبه دبی ماکزیمم به نیاز آبی حداکثری گیاه در تابستان توجه شده است. این دبی در زمان خنکی هوا در بهار به 0.4 لیتر بر ثانیه تنزل میابد.
حال با توجه به مجوزهای موجود خود و میزان مجاز آب اختصاصی، نسبت به احداث و توسعه اراضی خود اقدام کنید. به نیاز آبی هر هکتار باغ انار دقت کنید. یک هکتار باغ با کیفیت آبیاری مناسب به عملکردی و باردهی مناسب خواهد انجامید. اگر منابع آب کافی ندارید از احداث بیش از اندازه باغات خودداری کنید. درختان انار آب کافی و منظم و مستمر میخواهند تا محصول کافی عمل آورند چیزی را به شناس و امداد غیبی واگذار نکنید که عمر و سرمایه خویش را به خطر خواهید انداخت. توصیه ما به استفاده و پیاده سازی سیستم آبیاری تحت فشار بدلیل محدودیت منابع آب میباشد. در آینده حتما محدودیتهای منابع آب رو به افزایش خواهد گذاشت. قبل از احداث حتما نسبت به تکمیل و راه اندازی سیستم آبیاری و اطمینان از عملکرد آن اهتمام کنید. ریشه درختان متناسب با محدوده آبیاری خود را تنظیم کرده و گسترش میابد لذا احداث سیستم آبیاری قطره ای از همان ابتدا ارجحیت دارد. باغاتی که پس از سالیان فراوان از احداث آن با تغییر سیستم آبیاری مواجه شده اند در سالهای اولیه تجهیز به سیستم نوین تنشهای زیادی را بصورت ضعف در باردهی و پژمردگی موضعی شاهد بوده اند. پس کاری را که چند سال دیگر مجبور به انجام آن هستید از همان ابتدا انجام دهید. تاریخ به عقب برنمیگردد. مسیر آینده متعلق به سیستمهای نوین آبیاری است پس از همین ابتدا آینده را صحیح بشناسید و بدان قدم بگذارید.

خوان چهارم (نهال و قلمه معتبر) :حال در یکی از مهمترین مراحل احداث باغ انار قرار دارید. نهال و قلمه مناسب را چگونه و از کجا باید تهیه کرد. اگر به تجربه باغداران موفق و باغات نمونه توجه کنید بدین نکته اساسی که سالیان زیادی وقت باغداران به تعویض و جایگزینی درختان با نهالهای جوان شناخته شده صرف شده است ما را بران میدارد که شما را با یک اخطار جدی مواجه کنیم. انتخاب اشتباه در این مقطع فاجعه بار خواهد بود. به تعریف و تمجید و توصیه هیچ تولید کننده نهال و باغداری مبنی بر اصالت و اعتبار تولیداتشان اعتنا نکنید. تنها چشمانتان با شما صادق خواهند بود پس خوب بیاموزید و روش صحیح انتخاب قلمه اصیل از باغات نمونه و یا نهال معتبر شناسنامه دار از تولید کنندگان نهال را بکار بندید.
علی رقم وجود سازمانهای عریض و طویل دولتی و سازمانهای مسئول به جهت ضعف عمومی در مدیریت کشور و علی رغم جایگاه ویژه ایران در تولیدات باغی و مقام اول در خصوص انار هنوز هیچ تولید کننده نهال و نهالستان مجوز داری که نهالهای انار تولیدی آن از باغات مادری و از پایه واحد تکثیر شده باشد در حال حاضر موجود نیست و فعالین در این بخش قلمه های مورد نیاز را نه از باغات مادری که از باغات معمولی دایر و در بهترین شرایط از میان درختان نشان گذاری شده انتخاب میکنند. که همین امر میتواند باغات جدید الاحداث از این نهالها را با مخاطره مواجه کند. از آنجا که احداث باغات انار بر اساس برنامه ریزی اقتصادی و توجه به شرائط اقلیمی صورت میگیرد لذا استفاده از نهال شناسنامه دار و مورد نظر از الزامات محتومی است که روش تولید فعلی نهال و استاندارد نبودن روش قلمه گیری و نبود باغ مادری، ما را بران میدارد تا روش مطمئنی را جهت تامین نهاهای مورد نیاز بکار بندیم.
پیشنهاد ما مبتنی بر شرایط و واقعیات موجود تامین نهال مورد نظر در خزانه احداثی در محل باغ میباشد. ابتدا با مطالعه کافی از خصوصیات ارقام مختلف انار جهت احداث باغ از میان واریته های پیشنهاد شده ذیل که به همت کارشناس ارشد باغات انار آقای مهندس محسنی تهیه گردیده و رعایت تنوع در انتخاب ارقام برای باغات بزرگ و توجه به ارقام معرفی شده بومی و ارقام برتر کشوری و ارقام موفق در بازارهای صادراتی و سایر اهداف اقتصادی مترتبه نسبت به انتخاب این واریته ها اقدام نمائید.
پس از انتخاب ارقام مورد نظر بهترین راه دسترسی به این ارقام دیدار حضوری از باغات نمونه انار در سطح شهرستانهای مرجع این ارقام میباشد. به ادارات کشاورزی رفته و در مورد باغداران نمونه انار کسب اطلاع کرده در اوائل پائیز قبل از چیدن محصولات شخصا با حضور در باغ و تطبیق میوه درختان پر بار با نمونه مورد نظر نسبت به تطابق ارقام اطمینان و با موافقت و جلب رضایت باغدار نسبت به علامت گذاری درختان منتخب اقدام نمائید. ولخرجی در این مقطع و جلب رضایت باغدار سرمایه گذاری مطمئنی است که آینده باغ احداثی از این درختان منتخب را بیمه میکند. پس از این مرحله در اوائل اسفند و در زمان آبدار شدن شاخه ها و قبل از بیدار شدن درخت شخصا در باغ حضور یافته و نسبت به انتقال شاخه های هرس شده از درختان منتخب جهت قلمه گیری نظارت کنید بهتر است قلمه گیری در محل انجام شود زیرا محافظت و انتقال قلمه ها سهل تر از انتقال شاخه های بزرگ و نامنظم میباشد. پس از انتقال قلمه ها به محل احداث باغ متناسب با آنچه در بخش تولید نهال این سایت آورده شده نسبت به کاشت قلمه ها در خزانه اولیه اقدام کنید.
این سایت در تلاش است با همکاری ادارات کشاورزی شهرستانها نسبت معرفی باغداران نمونه و ارقام موجود در باغات ایشان امکان دسترسی افراد به ارقام و قلمه گیری از این درختان را تسهیل نماید. حال در مقطعی هستید که میتوانید از سلامت نهال تولیدی در خزانه خود اطمینان حاصل کرده و با خیالی آسوده عبور از این خوان مهم را به خود تبریک بگوئید.
واریته های برتر انار ایران با مزیت تجاری و صادراتی بالا که حائذ خصوصیات مرفولوژیکی برتر نسبت به سایر ارقام موجود میباشد و در دستور کار وزرارت کشاورزی درتوسعه باغات انار میباشد.
1- ملس ساوه 3 نوع معمولی، تبریزی، یوسف خانی
2- رباب نی ریز فارس
3- شیشه کپ خراسان
4- نادری بادرود اصفهان
5- ملس یزدی
6- قجاق قم
7- اردستانی مه ولات خراسان
8- بجستانی گناباد خراسان
9- خزر بردسکن خراسان
10- ملس دانه سیاه یزد
این ارقام حدود 90 درصد میزان صادرات کشور را به خود اختصاص داده و در حال حاضر حدود 35 درصد از باغات کشور شامل این ارقام میباشد. از اینرو پیشنهاد ما انتخاب چند رقم از واریته های معرفی شده برای احداث باغات بزرگ میباشد. فقط دقت کنید کلیه درختان موجود از این ارقام عملکرد یکسانی نداشته و دقت در تکثیر قلمه از درختان منتخب که ضمن باردهی بالا دارای مقاومت به آفات و مقاوم به سرما و برخورداری از تیپ رشد مناسب با تاج گسترده و افراشتگی کم و آفتاب سوحتگی محدود میوه و سایر شاخصهای آورده شده در مورد ارقام حائز اهمیت میباشد.

توجه داشته باشید در زمان قلمه گیری از درختان نشان گذاری شده، باید ابتدا نسبت به حذف نرکها از روی درخت اقدام و سپس قلمه ها را از شاخه های جوان 2 تا 3 ساله به طول حدود 20 سانتی متر برش داد. نرکها شاخه های بی ثمری هستند که اگر با سایر قلمه ها مخلوط شوند درختانی کم ثمر و افراشته از آنها متولد خواهد شد که در آینده مجبور به اصلاح آنها خواهید بود.

خوان پنجم (معماری) : معماری باغات انار با توجه به تاثیر آن در شکل گیری اسکلت درختان، محافظت از آفتاب سوختگی تنه و محصول درخت، کنترل تبخیر آب موجود در خاک از سطح سایه انداز درختان و تاثیر بر نحوه بکار گیری ماشین آلات در باغ حائز اهمیت ویژه ای میباشد. مضاف بر آن مسئله تردد در باغ به منظور بارگیری و حمل محصولات و تخلیه کود های حیوانی و استفاده از تراکتور جهت شخم چند باره باغ و برخورداری از فضای مناسب جهت انتقال و سوزاندن باقیمانده شاخ و برگ و دپوی کودهای حیوانی و موارد دیگر، همگی نیازمند توجه به طرحی صحیح و کارآمد در معماری باغات انار میباشد. نکات ذیل سر فصل مسائلی است که در باب معماری باغات انار باید مورد توجه قرار گیرد.
1- تسطیح اراضی
2- تراکم درخت در هکتار
3- فاصله ردیفها و درختان از یکدیگر
4- سیستم آبیاری
5- عرض جاده های دسترسی و تدارکاتی
6- مسیر عبور لوله ها و شبکه اصلی آبیاری
7- احداث موتور خانه، انبار و خانه کارگری
کلیه موارد فوق در صفحه معماری همین سایت به تفصیل بیان شده است، با وسواس فراوان نسبت به جزئیات مسئله از این خان عبور کنید، هر گونه غفلت و ساده اندیشی مسئله بر کیفت نگهداری و پشتیبانی باغات تاثیر سوء خواهد داشت. آنچه در این جا مطرح میشود به تجربه وابسته است به این تجربیات اعتنا کنید تا در آینده با کمترین مشکل در نگهداری باغات خویش مواجه باشید. برخورداری از یک باغ مدرن نیازمند توجه به دستاوردهای علمی و عملی و استفاده از تجربیات پیشنیان است.

اگر از همه مراحل فوق به درستی عبور کرده اید و موضوعی را به شانس و اقبال واگذار نکرده اید، مطمئن باشید آینده را به آغوش کشیده اید. باغات انار در صورت بهربرداری صحیح و راندمان مطلوب از مطلوبترین فعالیتهای تولیدی در بخش کشاورزی به شمار میروند. توجه داشته باشید تلاش ما در اینجا هدایت شما بسوی طراحی و احداث باغاتی است که همراه با تولید کیفی و فراوان از منابع آب و خاک نیز استفاده بهینه شده و محصولی کاملا طبیعی و اقتصادی و قابل عرضه به بازارهای صادراتی نتیجه تلاش عالمانه شما در این مسیر باشد.

منبع: سایت انار ایران